جنبش حزب الله لبنان«حزب الله» لبنان از مشهورترین و مهمترین گروههای اسلام گراست که در جهان اسلام ظهور یافته و اثرات مهمی از خود در صحنه بین الملل به جا گذاشته است. این جنبش توانسته است از بدو شکل گیری تا به امروز توفیقات فراوانی کسب نماید و به نماد عزت و اقتدار ملی لبنان مبدل گردد. تلاشها و مقاومت تحسین برانگیز نیروهای شهادت طلب این حزب، که الهام گرفته از آموزه‌های رهایی بخش اسلام می‌باشد، اثراتی را نظیر خروج نیروهای غربی (ناتو) از سواحل بیروت (در سالهای۱۳۶۱ و۱۳۶۲)، عقب نشینی اسرائیل از بخش اعظم خاک لبنان، لغو پیمان منعقد میان دولت (دست نشانده) لبنان و نهایتا پیروزی در نبردی که به جنگ سی و سه روزه شهرت یافت، از خود به جای گذاشت. ۱ - فرایند شکل گیریحزب الله پس از حمله اسرائیل به لبنان در سال ۱۹۸۲ م. و در پی پیروزی انقلاب اسلامی ایران، توسط برخی از شیعیان لبنان پی ریزی شد. [۱]
کدیور، جمیله، رویارویی انقلاب اسلامی ایران، تهران، اطلاعات، ۱۳۷۹، ص۱۱۶.
هسته اولیه حزب از اسلام گرایان و نیروهای «حزب الدعوه» به رهبری "سید محمد حسین فضل الله"، اتحادیه دانشجویان مسلمان (شاخه دانشجویی حزب الدعوه)، برخی از مسئولان جنبش امل و برخی اعضای فتح (نظیر"عماد مغنیه" و "حسین سلامه") و برخی از گروههای لبنانی تشکیل یافته بود. [۲]
الموسوی، احمد، حزب الله از لباس ایرانی تا لباس عربی، مترجم باهر، ترجمان سیاسی، شماره ۲۲۸، صص ۲۵_ ۲۴.
این گروههای اسلامی در دو مورد، اعتقاد به ولایت فقیه و پیروی از بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و همچنین مبارزه و مقابله با اسرائیل با همدیگر اتفاق نظر داشتند. اینان دریافته بودند که گروههای موجود در لبنان نمی‌توانند برای لبنان کاری بکنند، لذا با بهره گیری از تجارب و موفقیت‌های انقلاب اسلامی در صدد ایجاد تشکیلاتی جدید برای تحقق بخشیدن به تئوری‌های اسلامی و اهداف مورد نظر خود بودند. [۳]
Jaber، Halal، Hezbollah: Born with a vengeance، New York: Colombia university، Press. ۱۹۹۷، p ۹۹.
بر این اساس یک کمیته نه نفره متشکل از روحانیون شیعه لبنانی، شخصیت‌های وابسته به امل اسلامی، حزب الدعوة لبنان، کمیته‌های یاری انقلاب اسلامی و بعضی از شخصیت‌های مستقل تشکیل گردید که ماموریت ساخت یک تشکیلات سیاسی جدید بر اساس دو اصل پایبندی به ولایت فقیه و نبرد با اسرائیل پی ریزی کنند. پس از تلاش چند ماهه این کمیته، یک شورای ۵ نفره از میان آنها انتخاب گردید که ریاست تشکیلات جدید را به عهده گرفت. این شورا شیوه رهبری شورایی را در پیش گرفتند و بنا شد که هیچ فرد و شخص معینی به عنوان رئیس شورا انتخاب نگردد. [۴]
اسد الهی، مسعود، از مقاومت تا پیروزی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات اندیشه سازان نور، ۱۳۷۹، صص ۶۸_ ۶۷.
شورای مذکور در ماه مه (۱۹۸۴ م) نام حزب الله را برای خود انتخاب نمود. [۵]
اسد الهی، مسعود، از مقاومت تا پیروزی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات اندیشه سازان نور، ۱۳۷۹، ص۶۹.
حزب الله تا سال (۱۹۸۵ م) فعالیت‌های خود را به دلائل امنیتی و سیاسی علنی نکرده و در راستای اجرایی کردن سیاست‌های استراتژیک خود، تشکیلاتشان را به صورت مخفی نگه داشته بودند. حزب در سال (۱۹۸۵ م) با توجه به شرائط زمان و احساس نیاز حزب به جذب نیروهای بیشتر مردمی، موجودیت خود را به صورت رسمی اعلام کردند که در پی این اعلام رسمی تحولاتی را نیز در ساختار حزب به وجود آوردند. به گونه‌ای که در کنگره اول که همزمان با برگزاری کنفرانس طائف بود، مقرر گردید که برای اولین بار ضمن مشخص کردن شورای رهبری دبیرکل حزب را نیز معین کنند.دبیرکل از میان اعضای شورای ۹ نفره رهبری که عبارت بودند از "شیخ صبحی طفیلی"، "سید عباس موسوی"، "سید حسن نصرالله"، "شیخ حسین کورانی"، "شیخ نعیم قاسم"، "شیخ محمد یزبک"، "محمد رعد"، "محمد فنیش" و "محمد یاغی"، مشخص می‌شد. در کنگره اول "شیخ طفیلی" به عنوان دبیرکلی و "سید حسن نصر الله" به عنوان ریاست شورای اجرایی انتخاب شدند. [۶]
. اسد الهی، مسعود، از مقاومت تا پیروزی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات اندیشه سازان نور، ۱۳۷۹، ص۱۲۵.
در کنگره دوم که در سال (۱۹۹۱ م) بود، اعضای شورا از ۹ نفر به ۷ نفر تقلیل یافت و در این سال (سید عباس موسوی) به عنوان دبیرکل حزب معرفی شد که پس از به شهادت رسیدن وی در سال (۱۹۹۲م) شورای رهبری، به اتفاق آراء "سید حسن نصر الله" ۳۲ ساله را به عنوان دبیرکلی حزب الله برگزید. [۷]
قاسم، شیخ نعیم، حزب الله، بیروت، دارالهادی، ۲۰۰۲، ص۸۵.
انتخاب "سید حسن نصرالله" انتخابی است که قریب به دو دهه از عمر خود را می‌گذراند و موجب شده ایشان به عنوان یک سیاست مدار با تجربه و حرفه‌ای در سطح جهان مطرح شود.۲ - حزب الله و انقلاب اسلامیپیروزی انقلاب اسلامی جرقه بیداری و آزادیخواهی را در سراسر جهان شعله ور کرد و سبب شد تا سرمشق بسیاری از حرکت‌های آزادیخواهانه قرار گیرد. ۲.۱ - محورهای الگوگیریحزب الله نیز به عنوان یکی از مهمترین حرکت‌های آزادیخواهانه در محورهای ذیل از انقلاب اسلامی الگوگیری کرد. ۲.۱.۱ - ولایت فقیهاصلیترین ویژگی حزب الله در مقایسه با دیگر گروههای اسلام گرا در جهان عرب، پذیرش کامل نظریه ولایت فقیه و رهبری ا مام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) است. "سید حسن نصر الله" در خصوص پیروی حزب الله از رهبری امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) می‌گوید: سمبل و نماد انقلاب علیه طاغوت‌ها، مستکبران و نظام‌های استبدادی است... ، بدین ترتیب امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) برای ما بیش از یک سمبل دینی مطرح است، این رابطه روحی و معنوی بین ما و امام، حتی قبل از تجاوز نظامی اسرائیل در سال ۱۹۸۲ نیز وجود داشت. [۸]
حنبش حزب الله لبنان، گذشته و حال، ص۱۷۵.
۲.۱.۲ - محوریت روحانیت و عمل سیاسیاکثر روحانیون شیعه لبنان که تحصیلات خود را در نجف گذرانده بودند، از روحانیان و علمای ایرانی متاثر بودند. جایگاه ویژه روحانیون در حزب الله به نفوذ روز افزون این حزب در میان شیعیان لبنان انجامید. این در حالی است که اساسا بخش زیادی از نفوذروحانیون شیعه در لبنان از تاثیراتی است که شیعیان لبنان از انقلاب اسلامی ایران پذیرا شدند. [۹]
حنبش حزب الله لبنان، گذشته و حال، ص۱۸۱.
۲.۱.۳ - نظام گفتاری و معناییدر گفتمان و نظام معنایی حزب الله مسائل و نشانه‌هایی یافت می‌شود که دقیقا به عاریت گرفته شده از ادبیات گفتاری انقلاب اسلامی ایران و سخنان امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) می‌باشد. جاگیری عبارت‌هایی نظیر مسلمانان و ملل ضعیف جهان، تحت عنوان مستضعفان، امریکا و شوروی به عنوان استکبار جهانی، اسرائیل غاصب به عنوان غده سرطانی و... در ادبیات گفتاری حزب الله تماما متاثر از فرهنگ انقلاب اسلامی و ادبیات بنیانگذار فقید آن می‌باشد. ۳ - نتیجه گیریحزب الله لبنان به عنوان یکی از مشهورترین و موثر‌ترین گروههای اسلامی، در فرایند شکل گیری، ضمن ناکارآمد یافتن نخبگان و گروههای موجود در مدیریت بحران رو به گسترش لبنان، با الهام گرفتن از انقلاب ایران و آموزه‌ها و افکار بنیانگذار جمهوری اسلامی به عنوان رهبر یک جنبش انقلابی موفق، با الگوگیری از آن در مولفه‌هایی نظیر ولایت فقیه، نقش روحانیت و استفاده از ادبیات گفتاری انقلاب توانست به موفقیت‌های چشم گیری که نمونه بارز آن پیروزی در جنگ نابرابر سی و سه روزه بود دست یابد. ۴ - پانویس
۵ - منبعسایت پژوهه، برگرفته از مقاله «حزب الله نماد عزت و اقتدار لبنان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۴/۱۲/۱۶ رده‌های این صفحه : مقالات پژوهه
|